Do logopedy koniecznie udaj się, gdy twoje dziecko w wieku:
✓ 6 – 7 miesięcy – nie gaworzy, nie reaguje na odgłosy, dźwięki, nie odwraca się w kierunku dźwięku,
✓ 12 miesięcy – nie wydaje dźwięków, milczy, nie kojarzy pierwszych słów z osobą lub rzeczą, nie pojawiają się pierwsze słowa (do końca 1 roku życia),
✓ 18 miesięcy – w słowniku dziecka nie pojawiło się kilka słów, które mają znaczenie i zawsze oznaczają to samo, np. mi – miś, da – daj,
✓ 24 miesięcy –
- porozumiewa się z otoczeniem za pomocą gestu lub mimiki,
- nie potrafi zbudować prostego zdania złożonego z dwóch słów, np. mama da (mama daj),
- nie współdzieli uwagi, tzn. nie śledzi obiektu wzrokiem, nie wskazuje palcem,
- nie umie bawić się naprzemiennie, np. zabawa „a ku – ku”,
- nie potrafi dmuchać,
- nie rozumie najprostszych poleceń, np. „zrób pa – pa”, „daj misia”,
- nie reaguje na pytania, np. „gdzie jest miś?”,
✓ 36 miesięcy –
- mówi niezrozumiale dla otoczenia lub jest rozumiane tylko przez najbliższych,
- porozumiewa się tylko za pomocą pojedynczych słów,
- nie wypowiada którejkolwiek z samogłosek ustnych: a, o, e, u, i, y oraz głoski l,
✓ 4 lat – mówi niezrozumiale, nie wymawia głosek: k, g, s, z, c, dz, nosuje, nie potrafi zbudować zdań złożonych, nie potrafi skupić uwagi, np. podczas czytania mu bajki,
✓ 5 lat – dziecko mówi niezrozumiale, zmiękcza mowę, głoska r jest realizowana gardłowo (brzmi, jak hr) lub inaczej ją zniekształca, nie wymawia głosek: sz, ż, cz, dż,
✓ 6 lat –
- mówi niezrozumiale,
- nie wymawia głosek: sz, ż, cz, dż,
- nie wymawia głoski r, zniekształca ją lub zastępuje głoską j lub l,
- nosuje (mówi jak przy katarze),
- głoski dźwięczne zastępuje bezdźwięcznymi, np. mówi „puty” zamiast „buty”,
- nie buduje wypowiedzi wielozdaniowej,
- powtarza głoski (np. s – sanki), sylaby (np. bu – bu – buty), całe słowa, sprawiając wrażenie zacina się.
Zawsze też, gdy:
- cokolwiek budzi Twoje wątpliwości,
- masz wrażenie, że dziecko słabo słyszy lub nie rozumie prostych poleceń,
- dziecko zacina się – powtarza głoski, sylaby lub całe słowa,
- dziecko unika mówienia w określonych sytuacjach, np. w przedszkolu,
- dziecko zastępuje głoski dźwięczne bezdźwięcznymi (mówi f zamiast w, p zamiast b),
- dziecko oddycha przez usta, ślini się (nie kontroluje wycieku śliny),
- dziecko ma wadę zgryzu,
- wsuwa język między zęby podczas mówienia.
Im wcześniej zostanie podjęta interwencja, tym lepiej dla dziecka. Zbyt długo utrzymujące się nieprawidłowości utrwalają się i trudniej jest je skorygować. Terapia trwa wtedy zwykle dłużej, a dziecko i rodzice muszą w nią włożyć więcej wysiłku. Może zdarzyć się i tak, że pewnych zmian nie da się już odwrócić. Niekorygowane wady wymowy pozostają na całe życie, mogą utrudniać naukę pisania i czytania.
Pamiętaj, że najważniejsza jest profilaktyka i Twoja szybka reakcja.